Güneş Aktivitesi ve Depremler Arasındaki İlişki Araştırıldı

Güneş lekeleri ve buna bağlı olarak Güneş aktivitesi, Dünya’da depremleri tetikleyebilir. Bilim insanları, bu ilişkinin mekanizmasını incelediklerinde, atmosfer sıcaklığındaki değişimlerin kaya yapısını ve yer altı su hareketlerini etkilediğini buldu.

Araştırmacılar, Güneş’in ısısının atmosfer sıcaklığında dalgalanmalara neden olduğunu belirterek, bu durumun kaya yapısını kırılgan hale getirebileceğini ve yeraltı su hareketlerini değiştirebileceğini vurguladı. Bu tür değişikliklerin doğrudan büyük depremlere yol açmayabileceği, ancak depremlerin tahmin edilebilirliğini artırabilecek bir faktör olabileceği ifade edildi.

Science Alert’in Chaos: An Interdisciplinary Journal of Nonlinear Science dergisinde yer alan bir araştırmaya göre, Dünya, hareketli bir kabuk yapısına ve sürekli değişen bir hava sistemine sahip olduğundan depremleri önceden tahmin etmenin zor olduğu belirtildi. Ancak sarsıntıları tetikleyebilecek unsurları belirlemek, erken uyarı sistemlerini geliştirme konusunda önemli bir adım olabilir.

Saldanha ve çalışma arkadaşı Uygulamalı Matematikçi Yoshito Hirata, 2022 yılında Güneş lekesi aktivitesi ile deprem hareketliliği arasında bir korelasyon tespit etti. Ancak o dönemde neden böyle bir bağlantı olduğu belirsizdi. Yeni araştırmada, Güneş’in neden olduğu ısı değişimlerinin etkileri detaylı bir şekilde incelendi.

Güneş lekesi aktivitesi, Güneş’in manyetik alanının tersine döndüğü döngülerle ilişkilidir. Bu döngülerin en yoğun olduğu Güneş maksimumu döneminde, Güneş’ten gelen radyasyon ve ısı miktarında küçük bir artış (0.1 ila 0.2 derece Celsius) yaşanır.

Araştırmacılar, matematiksel ve bilgisayar modellemeleri kullanarak Güneş lekeleri ile Dünya yüzey sıcaklığı arasındaki bağlantıyı incelediler. Sonuçlar, yüzey sıcaklığının depremlerin tahmin edilebilirliğini artırdığını gösterdi. Özellikle, yer kabuğunun üst katmanlarında meydana gelen sığ depremler bu durumdan daha fazla etkileniyor.

Çalışmaya göre, atmosfer sıcaklığı ve su döngüsündeki değişiklikler en çok yeryüzüne yakın fay hatlarını etkiliyor. Bu durum, Güneş aktivitesinin özellikle yüzeye yakın sarsıntılara neden olabileceğini gösteriyor.

Bu keşif, Dünya’nın karmaşık doğasını ve Güneş’le olan ilişkisini daha iyi anlamamıza yardımcı olurken, aynı zamanda deprem tahmin sistemlerine yeni bir değişken eklenmesini sağlayarak daha doğru tahminlere ulaşılmasına yardımcı olabilir.

Saldanha, “Çalışmamızın, depremleri tetikleyen faktörler hakkında daha büyük resmi görmemize yardımcı olacağını umuyoruz” ifadesini kullandı.